آمن خادمي-کوله بارمان را برمي داريم و راهي مي شويم براي ديدن "چشمه گل راميان".اينجا تا چشم کار مي کند جنگل سبز است و زيبايي که شکر يک از هزارش نيز نتوانيم کرد.آسوده خاطريم که "چشمه "گل" شهرستان راميان با چشم‌اندازي زيبا به عنوان "نگين طبيعت"، ديدگان هر بينده‌اي را خيره مي‌کند. اين جاذبه طبيعي يکي ديگر از شگفت انگيز ترين ديدني هاي طبيعت ايران است . اين چشمه در جنوب شهر راميان يکي از شهرهاي تابع استان گلستان واقع شده است .

شهرستان راميان در شرق گلستان از نظر جغرافياي طبيعي به دو قسمت جلگه‌اي و کوهستاني تقسيم مي‌شود. برخي ديدني‌هاي اين شهرستان شامل "چشمه گل، آبشار شيرآباد، غار شيرآباد، قلعه ماران ، پارک جنگلي آهنگران ، امامزاده پير ، مسجد سادات ، تپه‌هاي انجيلو ، نقارخانه، مدرسه و کاخ رضاشاهي و بقعه الهادي" است. شهرستان راميان با جمعيتي بالغ بر ‪ ۸۵‬هزار نفر و ‪ ۸۷۰‬کيلومترمربع مساحت جنگلهاي غني و سرسبز و چشم‌اندازهاي زيبايي دارد. ترکيب جمعيتي شهرستان راميان براساس گفته دانشنامه گلستان طوايفي از صادقلي، رجبلي، قوانلو و... است.

نماد جايگاه مقدس

کلمه " گل " در زبان ترکي به منطقه اي گود و عميق که آب در آن جمع مي شود گفته مي شود.گل، کلمه اي آرامي و به معناي جشمه جوشان که در حوزه هاي شمالي سرزمين باستاني ورکان(گرگان) تا به آسياي مرکزي و چين و اروسيا تا به نام کشور چشمه ها (گل ها) فرانسه وارد ادبيات تايخي قرون و اعصار شده است. گل ها يا درياچه ها در حوزه هاي آسياي مرکزي و ايران در جغرافياي طبيعي با نام هاي آلماگل، آلاگل و در جغرافياي انساني به عنوان نشان و نماد اقوام شمالي ايران بزرگ دريافته ها و نقوش اشياء آنان با عناوين ماري گل، آينه گل ... و بعنوان عناصر هويت فرهنگي ايران و آسياي مرکزي وارد مباحث تاريخي و قوم نگاري شده است.

گل راميان به عنوان عنصر نمادين جايگاه مقدس نيايش آب در فرهنگ و آداب و هنر سرزمين آراميان جايگاه ويژه اي داشته است. ويژگي گل راميان، با موجوديت باستاني و تاريخي و طبيعي يگانه آن را در ادوار مختلف هاله اي از اسطوره و واقعيت را بر آن روا داشته و بدين گونه اين نگين سبز (کبود استر ) دره بيژن با حوادث تاريخي و طبيعي که در کرانه آن حادث شده بسان دروازه و دالان بهشت راهي بدرون واقعيت تاريخ و جغرافياي شگفت سرزمين مقدس را ميان (آرميان ) گشوده تا کليد حل معماي خاستگاه زميني انسان د ر آرام هي تي (زمين جاودانه مقدس) در مباحث فرهنگ جهاني سازمان يونسکو و در طرح بازشناسي خاستگاه نخستين- انسان و زيست کره – مطرح بوده باشد!

دليل نامگذاري اين منطقه به گل راميان به فرهنگ و زبان مردم بومي اين ناحيه مربوط است و گفته مي‌شود از نظر تاريخي جمعيت غالب منطقه از نژاد ترک و تيره‌اي از ايل گرايلي هستند. کلمه گل در ادبيات ترک به جاي گود و عميق که آب در آن جمع مي‌شود، اطلاق شده و تلفظ دقيق آن نيز در ترکي " گوء‌ل " است.

پنهان خانه اعجاز آفرينش

به هرصورت مردم اينجا گويي آشنايي خوبي با مقوله گردشگري دارند و با روي باز پذيراي رهگذران و مسافرانند.اما بايد دانست که رعايت حريم شخصي نه دراين منطقه بلکه با در هر منطقه اي حرف نخست را در براي خوشگذراني بيشتر مي زند.راه سخت است اما ديدن اين چشمه زيبا و آرميدن در ميان طبيعت سرسبز آن ما را به شوق مي آرود که روزي خوب در انتظارمان است.

اين چشمه در حدود شش کيلومتري جنوب شهر راميان و در دامنه کوه "پنهان خانه" اعجاز آفرينش خداوند را در شرق استان گلستان به نمايش گذاشته است. چشمه گل راميان به صورت يک استخر طبيعي به طول ‪ ۹۰‬متر و به عرض ‪ ۸۰‬متر و به عمق ‪ ۳۴‬تا ‪ ۴۴‬متر و به روايتي به ‪ ۸۰‬متر است که در ارتفاع ‪ ۳۲۰‬متري از سطح دريا قرار دارد. اين چشمه در 5 کيلومتري جنوب شهرستان راميان و در 85 کيلومتري مرکز استان (گرگان) قرار دارد. از سه طرف به جنگل و از يک طرف به زمينهاي زراعي متصل است. آب چشمه از کف زمين مي جوشد.

اين اثر طبيعي بيضي شکل و طول آن 90 متر و عرض آن 80 متر و عمق آن بنا به گفته مردم تا حدود 80 متر و بر اساس کتب تاريخي 44 متر است. آب آن از محل خروج آب از استخر صاف و زلال و قابل استفاده کشاورزي است. متاسفانه با کشيدن يک راه تا لب چشمه و به لحاظ آسيب پذير بودن خاک اطراف چشمه آثار ريزش هايي در اطراف چشمه مشاهده مي شد ، به گو نه اي که ريشه برخي درختان کاملاٌ بيرون زده بود .

بر اساس تحقيقات انجام شده اين چشمه، از چشمه‌هاي آهکي است و آب آن از بخش داخلي جوشش دارد و سرريز اين منبع آبي به رودخانه "قره‌چاي" راميان که يکي از شاخه‌هاي " گرگانرود" است، وارد مي‌شود. در گل راميان گونه‌هاي ماهيان شامل ماهي سفيد رودخانه‌اي، سياه‌ماهي و ماهي "آبر نوئيدز" را مي‌توان در آن يافت.
عمده ماهيان گل، ماهي سفيد رودخانه‌اي است و تغذيه اين ماهي بيشتر از حشرات آبزي و نرم‌تنان است اين گونه ماهي در اين منطقه داراي ارزش صيد ورزشي با قلاب است. پوشش گياهي اطراف آن را درختان پهن برگ، بلوط، درختچه‌هاي وليک پوشانده است و در نزديکي اين مجموعه دلپذير و با اهميت ذخيره‌گاه جنگلي "زربين" واقع شده است.

تفرجگاهي بکر براي همه

راهنماي ما يک مرد محلي است که گويشي زيبا اما شفاف دارد..مانند پدري است که مراقب فرزندانش است تا از مسير اصلي منحرف نشوند .خوشحال است که براي آبادي سرزمين پدريش گام برمي دارد.خوشحال بود که سهمي دارد در انچه ما باسوادها به آن عرق ملي مي گوييم.

چشمه گل راميان با اندک توجه و بکارگيري امکانات خدماتي، رفاهي و آماده‌سازي مسير مي‌تواند به عنوان مرکزي براي جذب توريسم در نظر گرفته شود. رنگ اين چشمه به دليل عمق زياد سبز تيره بسيار خوشرنگ و جالب است. اين چشمه از قديم يکي از مراکز تفرجگاهي شهرستان‌هاي اطراف مانند گنبد کاووس- راميان- آزاد شهر و شهرهاي خان ببين و علي آباد کتول و روستاهاي منطقه است. حتي گردشگران و مسافرين از نقاط دوردست و در فصول گرم از اين چشمه استفاده مي کنند. اين پديده مهم مي تواند به عنوان يک اثر طبيعي ملي به ثبت برسد و با داير کردن امکانات لازم تمام ملاحظات زيست محيطي را در آن رعايت و آنرا تبديل به يکي از مراکز جذب توريست کرد.

رودخانه راميان در شرق اين چشمه بستر پهن و سيل آبي وسيعي داشت که گوياي سيل هاي پيشين بوده است . البته در زمان مشاهده اين رودخانه کاملاٌ خشک بود.اين رودخانه از ارتفاعات البرز غربي ( کوه ليرم - کوه خاک يا خاکسار و .. . ) سرچشمه گرفته و پس از عبور از شهر راميان وارد دشت گرگان شده که بعد از قطع راه دلند به آزاد شهر ( شاه پسند ) در يک مسير جنوب به شمال پيش رفته و بعد از اتصال به رود " حاجي کوچکي " نهايتاٌ به گرگان رود مي پيوندد ، تا چشم کار مي کند کوه است و بلندي!.زيبايي است و عظمت!آنقدر خودمان را در ميان اين کوههاي سر به فلک کشيده بي کس مي يابيم که پناه مي بريم به خلق اين عظمت و بزرگي.از خدا مدد مي خواهيم و شکر زيبايي هايش را مي کنيم.مي دانيم که هر که باشيم حافظمان است و مراقبمان.دلمان نمي لرزد و پايمان سست نمي شود.مي دانيم خدا با ماست و همه جا هواي ما را دارد.

ارتفاعات اين محدوده در سال هايي نچندان دور از جنگل هاي باستاني بسيار با ارزش تشکيل مي شده است که متاسفانه بيش از يک دهه است که توسط سازمان جنگلها و مراتع به شکل وسيعي درو شده و بجاي آن عموماٌ درختان سوزني برگ کاشته شده است .

با همة اين نا مهرباني ها يي که بر سر طبيعت اين منطقه آمده ، گل راميان را همچون نگين فيروزه اي مي توان تصور کرد که بر دستان کبره بستة اين منطقه درخشش شگفت انگيز خود را هنوز حفظ کرده است . اميد واريم با کنترل تخريب هاي وسيع پيراموني آن اين نگين فيروزه اي براي تماشاي نسل هاي آينده نيز باقي بماند !

چشمه اي در يک کيلومتري جاده تهران –مشهد

درباره اين چشمه ،دانشنامه گلستان مي‌نويسد : با توجه به اينکه گل راميان از چشمه‌هاي آهکي است نمي‌توان براي آن عمق معين و مشخصي بيان کرد ولي مساحت تقريبي آن حدود پنج هزار و ‪ ۶۵۸‬مترمربع است. اين چشمه يک کيلومتر از جاده اصلي تهران به مشهد و مسير زائران امام هشتم (ع) فاصله دارد و مکاني ديدني براي رفع خستگي سفر است.

از نظر مطالعات زمين شناسي و جغرافيايي طبيعي چشمه گل راميان از جمله چاله‌هاي بيضي شکل است که نيمرخ آن شبيه يک طشت است و در نتيجه يک نقطه فرونشسته در سطح تشکيلات آهکي بوجود آمده است.

از نظرموقعيت جغرافيايي نيز گفته مي‌شود گل راميان در مسير جاده راميان النگ در دامنه کوه تپه‌آرام ، قلعه ماران و رشته کوه خاکسار واقع شده و در حاشيه شرقي آن رودخانه قورچاي با جهت جنوبي شمالي جريان دارد. همچنين قابل يادآوري است که ارتفاع گل راميان از سطح درياي آزاد ‪۳۲۰‬ متر اعلام شده است. پوشش گياهي اطراف گل راميان را درختان بلوط و درختچه‌هاي وليک تشکيل مي- دهد و همچنين اين ناحيه به عنوان يکي از زيستگاهها و ذخيره‌گاههاي درختان زربين (سروکوهي) است.

دانشنامه گلستان به نقل از "محمد سعيدي" در کتاب تاريخ راميان و فندرسک درباره چشمه گل راميان مي‌نويسد: رنگ آن کبود است و به همين جهت آن را کبوداستخر مي‌گويد و از هيچ کجا آب وارد آن نمي‌شود و خود زاينده است و فقط يک مجرا براي خروج آب دارد.

"معصومه غريب" نيز در پايان نامه کارشناسي ارشد خود با "عنوان پهنه‌بندي خطر و مديريت سيل حومه راميان " مي‌گويد :گل راميان ازجمله چشمه‌هاي آرتزين و آهکي معروف حوزه رودخانه قورچاي است که در بستر سازندهاي آهکي شکل گرفته است.

و پايان سفر

استان گلستان داراي چشمه‌هاي زيباي ديگري همچون "لال گاليکش، آب گرم زيارت گرگان، توسکاچشمه بندرگز، گلبرگ راميان، سيدکلاته راميان، چشمه آق سو کلاله، چشمه زاو کلاله و چشمه آبگرو دوزين است که هريک بخشي از ديدنيهاي طبيعي استان را نشان مي‌دهد.

هنوز دلمان درگير رنگ زيباي اين چشمه و طبيعت رويايي اطراف آن است که بايد برگرديم.هنوز دلمان از غذاهاي ترش مردمان ميهمان نواز اين ديار سير نشده است که بايد عزم دياري ديگر و سفري ديگر ببنيدم.هنوز انعکاس رنگ اين چشمه بر چشمهايمان تابيده و سبزي خود را حفظ کرده که بايد در تدارک روزني ديگر و تحفه اي ديگر باشيم.